Teknologia eta bere erabilera gizakiaren historia baldintzatu du. Ingurunea moldatzeko gai egiten gaituzten jakintzak, teknikak eta prozedurak dira. Besteak beste, objetuak heltzeko ahalmena, suaren aurkikuntza edo abeltzaintza, inprenta edo lurrun-makina, gaur egungo internet edo energia alternatiboetara iritsi arte. Baina haziak landatu edota bi harri elkarrekin talka egitea bezain garrantzitsua, sua piztuta zaintzeko edo ereitzarako eta geroko uztaren banaketa egiteko erabili diren gizarte protokoloak dira; bibliotekonomia jakintza sailkatzeko edota perspektiba mundua irudikatzeko izan duen garrantzia; kate-muntaia lana antolatzeko edota sindikatua langileria antolatzeko modu gisa. Energi-iturriak dibertsifikatzea eta sarera konektatuak egotea bezain garrantzitsua, protokolo itxi ala irekien arabera egitea da; menpeko ala burujabe egiten gaituen logikak argitzen erraztea.
Gauza bat ezin du izan bestea gabe. Txanponaren bi aldeak dira. Maiz teknologiaren materia-gogorraren diztirak seduzitzen bagaitu ere, inmaterial-bigunak ez genituzke ahaztu behar; azken hauek antolaketa eta kudeaketa sistemak balditzatzen dituztenak baitira, lehenak ekoiztu, banatu eta erabiltzeko kontrol eta botere sistemak ezartzen diztuztenak alegia. Batzuk materialeak eraldatzen uzten digute, baliabidez, produktuz eta azpiegituraz ornitzen gaituzte; besteak pertsonen eta inguruneen arteko erlazioak eraldatzen ahalbidetzen digute, gizarte, kultur, ekonomi eta politika-sistemen bitartez.
Teknologien arteko interdependentzia begi bistakoa bada ere, inertzia edo interesak direla eta, orokorrean, teknologia-gogorrenganako gerturatze-ezagutza zabalagoa dela errealite bat da. Egoera hau bir-orekatzen laguntzeko #tecno_blandas proposatzen dugu.
Teknologia bigunen existentzia, bere tipologiak eta gizartean jokatzen duen rola agerian jartzeko eta aintzat hartzeko asmoarekin jarduera artistiko eta kulturalen eremutik, beste ezagutza eremuekin elkarrizketan, planteatzen den talde ikerketa eta azterketa kritikoa da.
Baina, zeri deritzogu teknologia bigunak?
Teknologia bigunak espezifikoki elkarrekin harremantzeko erabiltzen ditugun gizarte ereduak zalantzan jartzen ditu, hobetzeko asmoarekin, baita elkarrekin antolatzeko erabiltzen ditugun sistemen funtzionamendua. Ezagutza eta jakintza ekoizpenarekin, talentoaren kudeaketarekin eta ikaskuntzaren garapenarekin zer ikusi duten horiek; ikuspegi subjetiboekin, ukiezinen eta harremanen ikuspegiekin; baita hezkuntzan, kulturan, gizarte-antolaketan, administrazioan, ekonomian, sorkuntza-moduen ekoizpen eta banaketan, komunikazioan (etabarrean) duen aplikazioarekin.
Txelu Balboa. Teknologia biguinak / Tecnologías blandas from Tabakalera on Vimeo.
Hirikilabsen teknologia bigunen lanketaren zergatia
Teknologia bigunen ideiari gerturatze ariketa hau Hirikilabs-en baitan ematea interesgarria dela uste dugu, hiritar laborategi bezala, bertan gizarte teknologiarekin endredatzeko aukerak emango direlako. Hardware eta softwarearen garapen eta erabilera (programazioa, robotika, 3D inpresora, sensorizazioa…) anitzez gain, pertsonek beraien artean harremantzeko (ukitu eta elkar eragintzeko) eta antolatzeko erabiltzen dituzten ereduei arreta ematea garrantzitsua uste dugulako. Baita ezagutza eta beste baliabide batzuk partekatzeko ereduei. Teknologiaren erabilerarekiko ikuspegi kritiko batetik, autonomia eta elkarlana, ingurugiro eta politika ekologia bezalako idei-gakoei arreta ematea merezi duelako.
Tabakaleran kokatzen den Hirikilabs bezalako proiektu baten izaera kulturala kontutan hartuta, teknologia bigunetara gerturatze honetan, textuinguruan oinarria duten arte-praktiken, arte aplikatuen, ikerketaren, hezkuntza areagotuaren edota gizarte ekintzaren potentziala gehitzea proposatzen dugu.
Eredu giza hartu daitezke honako adibideak: lankidetza prosezuen aurrekari lanetarako #KOOPtel metodologia; edo prokomuna, afektuak, auskortasuna eta subjetibotasun berrien sorkuntza aztertzen dituen CopyLove ikerketa kolektiboa; edo Transarte Saioa Olmo artistak garatutako talde ekintza performatiboen eta lankidetza arte-praktiken inguruko ikerketa, gizarte psikologiarekin gurutzatutzen dena. Sentzu berean, proposatzen den lan hau EHU-UPVko Arte Ederretako fakultatearen Teknologia Sailaren UFI (Ikerketan Formakuntza Unitatea) proiektuarekin lankidetzan burutuko da.
Nola egingo dugu?
Proposamen honen xedea teknologia bigunen kontzeptura gerturatzea da, ontologia metodologia gisa hartuta; idea bat modu garatu batean komunikatzeko mapa bat, joko-taula bat, kontzeptu-eskema bat, eskema beraren baitan bide edo sentzu-bide desberdinetik ibiltzeko aukera emanez. Ontologia hau elkarlan moduan garatuko da, 2015ko azken hiruhilekoan parte-hartze prozesu bat zabalduz. Prosezuak berak kontzeptura abstraktotik gerturatzen joatea proposatzen du, kolektiboki kontrastatuz, poliki konkretura ekartzeko.
Honen arira proposatzen diren ekintzak batzuetan Hirikilabsen eta beste batzuetan UPV-EHUko Arte Ederren Fakultatearen Ikerketarako Formakuntza Unitatean (UFI) emango dira.
Honakoak dira datorren hiruhilekoan HIRIKILABSen aurreikusitako jarduerak:
2015ko urriak 22 // 18:00 – 20:00
Fabrikazio digitaleko laborategiko testuinguruan Teknologia Bigunen hausnarketa.
Juan José Goñirekin batera
2015ko azaroak 27 // 16:00 – 20:00
Ontologia sortzeko lantegiaren 3. saioa: ontologia marraztu
Hirikilabs -Tabakalera (Donostia)
2015ko abenduak 19 // 10:00 – 14:00
#tecno_blandas ontologia kontrastatzeko saioa: integratu, zukutu, ikasi.
Hirikilabs -Tabakalera (Donostia)
Ekitaldi bakoitzaren berri zehatzago ematen joango gara.